Afgelopen week verscheen er een interessant rapport van BDO Accountants. Zij hielden de financiële situatie van alle Nederlandse gemeenten – dus ook Wassenaar – tegen het licht.
Op dit moment krijgt Wassenaar nog een goed “rapport cijfer”. Geen zorgen dus zou je op het eerste gezicht zeggen. Het tegendeel is echter waar als je je verdiept in de onderliggende cijfers voor de komende jaren. Zo is de belastingdruk in Wassenaar zeer hoog; 172%. De gemiddelde belastingdruk van vergelijkbare gemeenten is 104,8%. Dit wil dus zeggen dat Wassenaarders relatief veel belasting betalen. Niet alleen relatief veel, maar ook in absolute zin. Er komt bij een OZB van 6% immers twee maal zoveel geld bij de gemeente binnen als de woningen gemiddeld € 700.000,- waard zijn i.p.v. € 350.000,-. De inwoners van Wassenaar betalen niet alleen door het hoge percentage, maar ook door hun duurdere woningen dus veel belasting.
Dat zie je ook aan de jaarlijks begroting. Van Wassenaar bedraagt die ca. € 61 miljoen met ca. 27.000 inwoners. Een qua inwoneraantal vergelijkbare gemeente als Aa en Hunze heeft bij een belastingdruk van 78% een begroting van ca. € 32 miljoen. Voorschoten heeft bij een belastingdruk van 152% een begroting van € 41 miljoen. Wassenaar heeft dus per inwoner veel meer geld te besteden als andere qua omvang vergelijkbare gemeenten. Anderhalf tot twee maal zoveel.
Wassenaar is verder niet bijzonder. We hebben een goed maar niet overdadig voorzieningen niveau. Toch komen we, ondanks de erg hoge inkomsten, geld tekort. Een tekort dat volgens BDO tot 2027 oploopt tot bijna € 12 miljoen. Voor een deel komt dat door de reeds ingeboekte bezuinigingen door het Rijk. De afdracht uit het gemeentefonds wordt minder. Toch is dat maar een deel van het verhaal. Ook zonder deze wijziging door het Rijk zou Wassenaar geld tekort komen.
In het rapport van BDO staat dan ook de volgende aanbeveling :
Gemeenten kunnen eigenlijk niet wachten op de uitkomsten van de kabinetsformatie. De tijd om te handelen is nu. Gemeenten moeten zich voorbereiden op een situatie waarbij de omvang van het gemeentefonds kleiner wordt. Wij zien dat veel gemeenten dit ook al doen en zich voorbereiden op mogelijke bezuinigingen. Omdat begroten het verdelen van schaarste is, adviseren wij gemeenten om keuzes te maken en scenario’s door te denken. Zijn de huidige taken en het huidige beleid nog steeds relevant? Dat vergt ook een kritische blik op de instandhouding van de kapitaalgoederen: zijn deze in de toekomst in financiële zin wel voldoende geborgd en zijn de onderhoudsmiddelen toereikend? Zelfs als het gemeentefonds wordt gerepareerd, heeft het uitwerken van scenario’s meerwaarde voor het nadenken over beleid, keuzes en financiële gevolgen.
Vele gemeenten bereiden zich al voor. In Wassenaar gaat dat anders. Hier zegt de verantwoordelijk wethouder financiën letterlijk: “2026, dan zien we wel weer verder”. Daarbij worden plannen goedgekeurd die de jaarlijkse begroting alleen maar verder onder druk zetten.
Hoe dan ook zal er wat moeten gebeuren. Of het Rijk nu (gedeeltelijk) terugkomt op de kortingsplannen of niet. Wassenaar heeft een “gat te vullen”. Dat zal niet eenvoudig zijn, gezien het reeds erg hoge belastingniveau. Bovendien viel de vorige coalitie o.a. vanwege de plannen voor een OZB verhoging. BDO geeft aan: “Nú moet je wat doen”. Een goed advies. Het “gat” domweg negeren zoals op dit moment gebeurt is geen uiting van goed bestuur.