In Wassenaar kennen we het uitgangspunt van participatie bij besluitvorming. Denk aan zaken als hoe we de wegen inrichten, waar er een school komt of een gezondheidscentrum. De gemeente vraagt dan vervolgens aan de inwoners hoe zij het zelf graag zouden zien. Meestal zijn dit inwoners die vlakbij in de buurt wonen; zij krijgen het meest te maken met de effecten van de veranderingen. Tot zover een prima uitgangspunt.
Maar de vraag doet zich voor, in hoeverre er ook echt geluisterd wordt naar de inwoners. Wat is de daadwerkelijke invloed die buurtbewoners nog kunnen uitoefenen als het college al een besluit genomen heeft? Neem de nieuwe school waarvoor een locatie is gekozen; er komen parkeerplaatsen voor twintig leerkrachten; er dient een schoolplein te komen; de school kan natuurlijk niet pal aan de weg; na de fusie komen er 25 klassen, dus het aantal vierkante meter weet je ook al. Wanneer je inwoners dan laat participeren, dan zijn er al zoveel randvoorwaarden ingevuld, dat het de vraag is of je überhaupt nog wel wat kunt inbrengen. Dan heb je het over het verplaatsen van een of twee bomen, daar waar eerst een heel park stond. Als dan, ondanks gedane toezeggingen, ook nog eens besloten wordt om de veelgebruikte voetbalkooi te verwijderen, kun je de onvrede van buurtbewoners voorstellen. Dan is het doel, participatie, het daadwerkelijk betrekken van buurtbewoners, niet gelukt.
Er zijn tal van voorbeelden. Zie het wegcategoriseringsplan. De wethouder neemt na hevige kritiek snel het woord maatwerk in de mond; alsof het een bezweringsformule is. Maar zodra de algemene uitgangspunten vastliggen, dan heeft dit direct gevolgen voor de inrichting van de weg. Om daarna een vorm van participatie toe te voegen, leidt niet tot een gevoel van betrokkenheid maar van frustratie.
Helemaal erg wordt het wanneer het college spreekt van “groot draagvlak”, terwijl iedereen weet dat dit niet zo is. Kijk naar het centrumplan; wat ooit begon als een idee van enkele tonnen is nu verworden tot een plan van 6.5 miljoen. De wethouder zegt zonder blikken of blozen dat heel het dorp hier achter staat, terwijl we enkel van 35 pandbezitters weten dat ze dit plan graag willen. Dit doet wat met de geloofwaardigheid van het bestuur.
We moeten samen komen tot besluitvorming. En bij ieder besluit zullen er mensen in zekere mate nadeel ondervinden, daar gaan we niet aan ontkomen en daar moeten we ook niet de ogen voor sluiten. Het gaat erom hoe deze besluiten tot stand komen en of er na echte participatie ook een goede afweging kan plaatsvinden. Deze afweging moet gemaakt worden in de raad, op basis van het volledige verhaal. Nu gebeurt dat te weinig; besluitvorming gaat op grond van eenzijdige informatie, die bovendien erg sturend is. Het wordt tijd dat alle fracties in de raad zich meer dualistisch gaan opstellen en luisteren naar wat er speelt.